Ruud Baars
De vergelijking met de twee Korea’s is te bizar voor woorden, dus nee. Maar toch bleek het ook in ons Tilburg mogelijk om twee groepen mensen van dezelfde komaf of soort of ras of geloof of gender, ( ja hoe blijf ik correct neutraal tegenwoordig?) gescheiden te houden gedurende pakweg een halve eeuw.
Nee, niet opzettelijk vanwege oorlogszucht of een natuurlijke grens als een rivier zonder brug erover, maar door een simpele verdeling van gebieden in parochies. De Katholieke verdeelstrategie die vast aan het begin van de vorige eeuw gemeengoed werd analoog aan de ontwikkeling van de stad en de groei van de bevolking was hiervoor verantwoordelijk.
Het is mij niet bekend of dat verdeelplan opeens geïntroduceerd werd, of gaandeweg organisch ontstaan is, in samenhang met de kerken- en scholenbouw. Ik denk het laatste.
Zo ontstonden de parochies Heuvel en Heike om me daartoe te beperken. Misschien wel gelijktijdig. Dit deel is aan historici. Ook interessant en vast al lang en breed gedocumenteerd.
Ik ben opgegroeid in parochie het Heike. Geboren in 1947 in de Langestraat in het huis van mijn overgrootmoeder. Enkele jaren daarna begon mijn vader Gerard Baars een bloemenwinkel in de Heuvelstraat. Een aantal jaren op 104, later betrok hij het pand op nummer 83 tussen het Babyparadijs en Aarts & Co in. Daar hebben hij en mijn moeder ruim 30 jaar in de bloemen verkeerd en een gezin van 5 grootgebracht. We woonden daar achter en boven de zaak zoals zovelen in de Heuvelstraat destijds. Naast ons de familie Gaillard aan de ene, de familie Carlier aan de andere kant.
De Heuvelstraat was in die tijd nog een echte straat ‘mee stoepe’ en een rijbaan ‘mee kaaie’. Ik weet nog dat er voor de eerste keer werd geasfalteerd tussen de ‘kaaibaande’. Asfalt was een onbekend woord, "de straot wier getèrd" heette het toen. We konden daarna naar hartenlust op onze Hudora rolschaatsen op straat. Een nieuwe sport leek geboren!
Hamers van Hooff heeft er destijds een bloeiende verkoop aan gehad meen ik.
Met die rolschaatsen overschreden we wellicht toen al ongemerkt de scheidingslijn die door de kerk was aangebracht in onze levens. De Willem II straat!
Geen grenspaal, ketting, drempel of sloot. Ongekend glad asfalt! Dus dat ging vanzelf en zonder een enkele gedachte van de Gruyter naar de Gruyter zoals ook vele geliefden in die tijd, vaak arm in arm, flaneerden als de winkels gesloten waren.
Samen spelen in die tijd, geen enkel probleem natuurlijk. Zo gaat het nu nog met kinderen.
Naarmate we groeiden en minder speelden, maakten we vrienden in onze directe omgeving, lees parochie. We gingen natuurlijk naar school en hadden een eigen jeugdcentrum.
Zo ontstond er een scheiding zonder dat we dat merkten. De Willem II straat verdeelde onze wereld in Heike en Heuvel. Er zijn herinneringen van vriendschappen uit het “Heuveldeel”, maar er zijn er veel meer uit het “Heikedeel”. Vanzelfsprekend.
Nu we rond de 70 zijn vinden we elkaar soms weer terug na een arbeidzaam leven en hebben elkaar verrassende verhalen te vertellen. Een cluster van leeftijdgenoten die rondom mij woonden vindt het geweldig om herinneringen te delen en “toen” te toetsen aan “nu”. We realiseren ons dat onze voorouders dat ook al deden toen wij jong waren zo kort na de oorlog.
Weg zijn Hubert Meelis en het Babyparadijs, Aarts & Co en Drogisterij van den Brekel. De kaaswinkel van Mudde en Bakker Maas, Simon de Wit en de Edah, de Lederwinkel van Knaapen en Gerzon, van Iterson en Hoyng Jungerhans, Pierson en Mutsaers van Thillo.
In dit verband denk ik nu aan het pand van Van Nunen Boes dat de krant haalde. En vast lijkt te staan dat de situatie nu met De Koopman (Hudson’s Bay is alweer lang en breed verdwenen) en al die andere ketens over 60 jaar totaal anders zal zijn.
De lijst van vergane glorie is nog veel langer, het prikkelt me tot een inventarisatie van mijn geheugen op dit vlak.
Zowel voor het "Heuveldeel” als het voor het "Heikesdeel" van de Heuvelstraat, want daar was ik kind.
Ruud Baars
