Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: 1910 resp. de eerste helft jaren vijftig
Twee dagen geleden maakte ik op deze site melding van het feit dat dit jaar, precies 100 jaar geleden, de Tilburgse Esperantovereniging "Ame kaj Pace" werd opgericht. Voor verdere bijzonderheden (voorzover gewenst) zie aldaar.
Een frater (van Tilburg), wiens naam ik op zijn verzoek niet zal noemen (hij wil niet als betweterig over komen) maakte me erop attent dat met name een van zijn confraters destijds de belangrijkste "aanstichter" is geweest van deze club en daarna eigenlijk ook zijn hele leven lang zeer gedreven is gebleven om het Esperanto verder uit te dragen.
Het is waar, ik had hem moeten noemen. Het was inderdaad frater Wigbertus van Zon die de belangrijkste pionier en promotor van het Esperanto in de Zuidelijke Nederlanden is geweest, waarbij hij in die jaren met name zéér aktief is geweest in Tilburg; ere wie ere toekomt!
Frater Wigbertus, geboren in Vught op 22 maart 1869 en op 82-jarige leeftijd overleden op 29 juli 1951, is waarlijk baanbrekend geweest in Esperanto-land en niet alleen in Tilburg!
Ik heb indertijd zijn naam vaak horen noemen door oudere Esperantisten maar hem helaas zelf nooit ontmoet omdat mijn eerste belangstelling voor het Esperanto uit het voorjaar van 1953 dateert; ik was op dat moment pas 14 jaar oud en hij was toen bijna twee jaar daarvoor al overleden.
Frater Wigbertus (zelf voegde hij er in zijn artikelen áltijd zijn burgerlijke naam "van Zon" aan toe) was, volgens overlevering, een begenadigd onderwijzer. Op 19-jarige leeftijd trad hij in bij de Fraters van Tilburg om vervolgens vier jaar later te worden aangesteld als leraar Spaans op Curaçao.
In 1900 keerde hij om gezondheidsredenen terug naar Nederland en werd benoemd als leraar op het Internaat Ruwenberg in Sint Michielsgestel. Acht jaar later ging hij aan het werk bij de Bisschoppelijke Kweekschool in Den Bosch. Nadien kwam hij weer naar Tilburg en verhuisde vervolgens in 1928 naar het Pensionaat Sint Cornelius in Reusel.
Maar het Esperanto was zijn lust en zijn leven! Hij maakte niet alleen jarenlang deel uit van het bestuur van de Tilburgse Esperantovereniging maar speelde ook landelijk en zelfs internationaal een belangrijke rol. Daarnaast gaf hij veel Esperanto-cusussen en was hij officieel rijks-examinator voor deze taal.
Overigens, ook de Gemeente Tilburg liet zich in die jaren niet onbetuigd. Op 10 januari 1930 besloot de Gemeenteraad de cursussen Esperanto voor jeugdigen tot 16 jaar voortaan te subsidieren.
De cursuslessen werden gegeven op de woensdag- en zaterdagmiddagen. Het schoolgeld bedroeg 25 cent per week en alle leer- en hulpmiddelen werden vervolgens gratis van gemeentewege verstrekt.
Louis Sparidans
Bijgaand (met dank aan BeeldOnline) enkele foto's uit die tijd, de periode 1910 tot 1940. Medio 1913 bijvoorbeeld, vond in Tilburg een Internationale Nijverheids-, Handel- en Kunsttentoonstelling plaats. In het Onderwijspaviljoen (zie afb. 1) was ook een hoekje ingeruimd om de Esperanto-taal te promoten.
Verder een groepsfoto van Tilburgse Esperanto-clubleden in 1930 (afb. 2) en een van bestuurs- en andere leden in 1927 (afb. 3), waarop o.a. frater Wigbertus van Zon goed te zien is.
