Frans Kense
- Datering van het voorwerp: 1840 - 1990
De Tilburgse winkel waar de meeste ansichtkaarten van zijn gemaakt is de winkel van Van den Brekel, de eerste imposante winkel in de Heuvelstraat, komend vanaf de Heuvel, afb. 1. Niet de oudste winkel in de Heuvelstraat, maar opgericht in 1840 was v.d.Brekel wel een oud Tilburgs bedrijf.
Bijna twee honderd jaar geleden stond de kleermakerij van Adriaan Wijnants op de hoek Kazernestraat / Ven, nu hoek Jan Aartestraat / Piusplein. Deze Adriaan had geen zoons en stopte met zijn kleermakerij in 1840. Zijn zuster, de 29-jarige moeder van Jacobus van de Brekel (1841-1891, afb. 2) heeft toen de zaak overgenomen en met veel succes voortgezet. In 1847, toen Jacobus 6 jaar oud was overleed zijn vader en had zijn moeder de volledige verantwoordelijkheid voor de kleermakerij. Jacobus kreeg later, als oudste zoon, vrijstelling van militaire dienst om in de kleermakerij te kunnen werken.
Het beroep van kleermaker was populair. In het adresboek van 1879 staan er ruim zeventig vermeld. Toch was Jacobus v.d. Brekel er in 1881 als kleermaker, al in geslaagd om in dat jaar de tweede plaats, en in 1889 de eerste plaats te halen met het hoogst belastbaar inkomen van de vele Tilburgse kleermakers.
Succesvol genoeg om in september 1888 het bekende hoekpand op de Heuvel, afb. 3, 5 en 6, te betrekken.
Hoewel details ontbreken, kan zijn succes alleen maar zijn ontstaan door een grootschalige aanpak van het kleermakersvak. Levering van uniformen aan de Tilburgse politie bij voorbeeld betekende wel meteen het leveren van een serie kostuums. In 1879 betekende dat elf politieagenten voorzien van uniformen. Ook had hij afnemers in Breda, Den Haag en Antwerpen. Wat hij zo verdiende belegde hij in grond en huizen in Tilburg en deels in effecten. (1)
Eén van de kleinschalige tegenvallers haalde de krant van 1 december 1881 ‘Vrijdagavond zijn bij kleermaker J. van den Brekel, Piusplein, enige lappen broekstof ontvreemd.'
Een stijlvolle advertentie uit februari 1904, afb. 4, vermeldde o.a.:
‘Specialiteit in solide communiepakjes'. Als herenmodezaak richtte men zich dus ook op de jongere heren.
Het winkelpand in de Heuvelstraat is diverse keren grondig verbouwd. In 1918 voor de eerste keer, waarbij de ingang op de hoek van de Juliana van Stolbergstraat met de Heuvelstraat bleef bestaan, afb. 3.
De laatste grote verbouwing was in 1960 bij de viering van ‘het 120 jarig bestaan'. De ingang is toen naar de Heuvelstraat verplaatst, afb. 1.
In de jaren voor de oorlog kregen de drie kleinzoons van Jacobus, de drie broers Jacques (1894-1971), Frans (1895-1972) en Huub (1897-1951) de verantwoordelijkheid voor de zaak en na de oorlog de achterkleinzoons van Jacobus, de twee neven Ton en Charles van den Brekel, alle twee geboren in 1925.
In 1979 omvatte het bedrijf nog vijf herenmodezaken met een personeelsbestand van 40 personen, en een confectiefabriek - weer met uniformen als specialisatie - waar 90 personen werkten. In 1990, dus na 100 jaar is de oude en gerenommeerde kledingwinkel in de Heuvelstraat, bij gebrek aan geïnteresseerde opvolgers, overgenomen door de fa. Gimbrère.
De vijf steden met een v.d.Brekel-winkel waren Bergen op Zoom, Heythuizen, Horst, Roermond en de thuisbasis Tilburg
Afb. 1: Foto van de v.d. Brekel-winkel in 1964, met op de Heuvel toen nog de HEMA en De Gruyter. Foto RAT-021120
Afb. 2: Jacobus (Jac.) van den Brekel (1841-1891). In 1867 getrouwd met Anna Jacoba Staps (1840-1917). Foto RAT-003781, van rond 1880.
Afb. 3: Advertentie uit de Tilburgsche Courant van vrijdag 28 september 1888.
Afb. 4: Advertentie van 28 februari 1904.
Afb. 5: Totaalaanzicht uit de vooroorlogse periode, waarbij het uiterst linkse deel van het pand, oorspronkelijk woonhuis, al bij de winkel is getrokken.
Afb. 6: Voor de oorlog, met op de voorgrond v.l.n.r. de drie broers, Huub, Jacques en Frans v.d. Brekel. Foto RAT-021552
(1) Zie Jaarboek ‘De Lindeboom' 1979-1980, pag. 96 e.v.
‘De kleermakerij van Jac. Van den Brekel' van C.H.J. en C.A.M. van den Brekel
