- Datering van de gebeurtenis: 26-5-1981
Lijst NUL in verkiezingen van 1981
In de aanloop naar de landelijke verkiezingen op 26 mei 1981 mengde zich een merkwaardig gezelschap in de Tilburgse verkiezingsstrijd: Lijst Nul, dat als verkiezingsleuze “Links zonder dogma’s” voerde. Dit gezelschap riep op om ongeldig te gaan stemmen en hoopte zo de linkse ontevreden stemmer te mobiliseren.
Onlangs viel mij het archief van deze beweging in handen. Tijd dus om aan dit merkwaardig gezelschap, dat maar eenmalig van zich heeft laten horen, enige aandacht te verlenen.
Een man die zich Jan Nul noemde voerde de lijst aan. De overige drie op de lijst stelden zich voor met een simpel “Nul” voor. Tot op heden is buiten een kleine kring van intimi niet bekend wie zich achter dit initiatief schuil hield.
Het getal nul gaat aan alle andere vooraf en de suggestie die daarmee gedaan werd (Lijst Nul gaat vooraf aan alle andere lijsten) werd niet voor niets gedaan. Jan Nul en zijn kameraden riepen de potentiële kiezer namelijk op de eerste vraag die bij verkiezingen opkomt, dat is de vraag of je wel of niet zult gaan stemmen, te beantwoorden met een duidelijke “Nee!”
De gevoelens die aan dit “Nee” ten grondslag liggen, spelen vandaag de dag nóg in de politiek: het gevoel niet gehoord te worden door wat dan “Haagse zakkenvullers” heet. Door het idee dat het niet uitmaakt of je door de hond of de kat gebeten wordt.
Lijst Nul vormde dus een progressieve beweging, in de zin van: vooruitlopend op latere ontwikkelingen, zoals daar inmiddels zijn of waren: de LPF, Trots op Nederland of de partij van Mister Waterstofperoxide himself: de PVV.
Daarmee houden de overeenkomsten op. Lijst Nul was blijkens haar leuze een linkse beweging, maar een die zich wilde onderscheiden door geen dogma’s te hanteren, wat de overige linkse partijen (kent u ze nog: de PPR, de PSP, de CPN, de Evangelische Volkspartij?) volgens Jan Nul & Co kennelijk wel deden. Door ongeldig te stemmen liet je blijken dat je protesteerde, maar deed je geen afbreuk aan het door de "Arbeidersbeweging" zwaar bevochten recht om te mogen stemmen, zo vermeldde het verkiezingsprogramma van niet meer dan vier A-4-tjes. Het was, aldus dit programma, een “strijdmethode die de machthebbers niet het argument in handen gaf om de verkiezingen bij gebrek aan voldoende stemmers maar af te schaffen”.
Op 17 mei 1981 ging de oproep uit om op 22 mei 1981 aanwezig te zijn bij de verkiezingsbijeenkomst in de bovenzaal van café Voskens aan de Heuvel 5, toch al een ontmoetingsplaats van progressieve Tilburgers die zich in de aanloop van de definitieve omwenteling alvast feestelijk lieten vollopen, dan wel innamen om het filosoferen over het nakend en stralend morgenrood vlotter te laten verlopen. Wat dat betreft was het wel jammer dat Voskens al om één uur ’s nachts dichtging.
De te bespreken onderwerpen: 1) waarom ongeldig stemmen en 2) hoe de linkse partijen de linkse diskussie (sic) verzieken. Potentiële onruststokers worden in de tekst van de oproep gewaarschuwd zich rustig te houden: “Het is de bedoeling dat het een eerlijke en rustig verlopende diskussie gaat worden, dus zonder het gebruikelijke linkse geschreeuw en het elkaar niet laten uitspreken.”
Het is jammer dat nu nog maar moeilijk te achterhalen is hoe de opkomst die avond is geweest en of de discussie ordelijk is verlopen. Ik was er helaas niet bij.
Daags na de verkiezingen kwam het Nieuwsblad van het Zuiden met het berichtje (Jan Nul wint kwart procent) dat bij de vorige verkiezingen in Tilburg 0,5 % van de stemmen ongeldig was en bij deze verkiezingen 0,75 %. Een winst van 50 %.
Het Nieuwsblad zat er dus naast met haar berekening. De verkiezingen waren voor Lijst Nul een eclatant succes.
