- Datering van de gebeurtenis: 1866-1868
Vincent van Gogh in Tilburg
Op 15 september 1866 liet de toen dertienjarige Vincent van Gogh zich in Tilburg inschrijven in het bevolkingsregister. De reden van zijn komst naar deze stad was dat hier de eerste en in 1866 nog de enige hogere burgerschool in Brabant bestond. Hij ging in de kost bij J. Hannik op Korvel 57 (tegenwoordig St. Annaplein 18-19). Van Gogh werd inwoner van de stad en zoals aangeduid leerling aan de Rijks-HBS Koning Willem II. Van de 34 lesuren per week in de eerste klas, kreeg hij 4 uur handtekenen en 1 uur rechtlijnig tekenen van Constant Cornelis Huijsmans. In juli 1867 nam hij deel aan het overgangsexamen naar de tweede klas. Hij scoorde een gemiddelde van 7,36 punt per vak.
In het tweede leerjaar verliet hij om onbekende redenen vroegtijdig de HBS. Op 19 maart 1868 werd hij in het bevolkingsregister uitgeschreven en hij vertrok naar zijn ouders in Zundert. Over zijn periode in Tilburg is in feite niets meer bekend. Vincent zelf rept in zijn brieven aan zijn broer Theo er slechts zijdelings één keer over. Over het Londense stadje Brixton schreef hij in 1873 namelijk: ´Het heeft wel iets van Tilburg of zoo…´
Er is één tekening die is overgebleven uit zijn Tilburgse tijd: ‘Twee schetsen van een man leunend op zijn spade’, gesigneerd V.W. van Gogh en gedateerd 1867.
De voormalige Rijks-HBS Koning Willem II staat er nog. Het is het in 1936 verbouwde Paleis-Raadhuis. In het pand St. Annaplein 18-19, de plaats waar zijn kosthuis heeft gestaan, is een gedenkplaat aangebracht.
Bron: prof.dr. H.F.J.M. van den Eerenbeemt, De onbekende Vincent van Gogh. Leren en tekenen in Tilburg, 1866-1868 (Tilburg, 1972).
Afb. 1: Detail rapportcijfers Rijks-HBS, 1867.
Afb. 2: De enige bekende gedateerde tekening die Vincent in Tilburg heeft gemaakt, 1867.
Afb. 3: Groepsfoto van leerlingen en docenten van de Rijks-HBS. Onderste rij, zittend, derde van rechts is Vincent van Gogh.
