Loopgraaf

Scan met loopgraafstelstel Herstalsedijk (RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V.)

Proef de stilte. Deze reclameslogan voor trappistenbier is tamelijk nieuw. Vroeger was rust aan je kop rondom abdij Koningshoeven geen luxeartikel. Aan de Herstalsedijk kon je begin 20e eeuw de absolute stilte waarschijnlijk gewoon hóren. De A58 kwam tenslotte pas jaren later.

Toch moet het hier ergens in die periode rumoerig zijn geweest. Wie tijdens het wandelen goed oplet ziet kleine bergen en dalen in het bos. Recent zijn vanuit de lucht haarscherpe bodemscans gemaakt. Voor zo’n alziend oog blijft geen enkele centimeter hoogteverschil onopgemerkt. Archeologen menen nu een compleet loopgravenstelsel te zien. Alwetend is de techniek niet. Welke onbekende soldaat had er zijn bivak en wanneer? Vloeide er bloed of was het slechts een oefenlocatie? Deze landschappelijke oneffenheid stemt tot nadenken. Misschien zelfs tot herdenken.

De loopgraven liggen op 20 minuten fietsen van het nieuwe Vrijheidspark bij Factorium, verzamelplaats van vier Tilburgse oorlogsmonumenten. Voortaan is dit de centrale plek waar we samen stilstaan bij hen die vielen. De vaandeldrager en doedelzakspeler kijken nog wat onwennig naar elkaar. Sowieso zijn ze bien étonnés de se trouver ensemble met een zwerfkei en een Indisch huisje. De twee soldaten hadden zich vast meer op hun gemak gevoeld als we ook nog zo’n loopgraaf hadden verhuisd. Maar dit puntgave bodemarchief laten experts liever met rust.

Geen probleem. Zeker in het Vrijheidspark zijn de gedachten vrij. Jong en oud, hier geboren of elders getogen: iedere Tilburger mag op deze plek de ogen sluiten en denken aan hen die vielen, waar of wanneer dan ook. Je mag denken aan een lokale loopgraaf of aan een straat in Aleppo. Je mag beseffen dat mensen meer overeenkomsten dan verschillen hebben. Je mag samen de stilte voelen.

 

Deze kroniek verscheen op 1 mei 2017 in het Brabants Dagblad