Tilburgs kermisconfetti-mysterie

Ruim twintig jaar na publicatie in het boek ‘Veel vermaak en weinig wol; de geschiedenis van de Tilburgse kermis’ uit 1986 is het kermisconfetti-mysterie opgelost. Tijdens hun onderzoek naar de aanwezigheid van stoomcarrousels op de oude Tilburgse kermis, stuitten de schrijvers op een curieus document: een pamflet van burgemeester Wilhelmus Petrus Adrianus Mutsaers (1833-1907) van Tilburg. Daarin bracht hij op 25 augustus 1905 ter kennis ‘dat het gedurende de kermisdagen verboden is op openbare pleinen en straten en in draaimolens met confetti te werpen’ – en nu komt het – ‘anders dan van eenzelfde kleur’. Voorts deelde Mutsaers mede dat de politie streng toezicht zal houden op de naleving van dit voorschrift, dat – en nu komt het weer – ‘in het belang van de volksgezondheid is gegeven’.

Zomer 2006 werd in Concertzaal Tilburg de fototentoonstelling ‘Tilburgse Kermis; een eeuw vermaak in beeld’ georganiseerd. Een van de eerste afbeeldingen was een reproductie van deze gemeentelijke verordening. Auteur Ed Schilders wandelde over de expositie; het confetti-mysterie intrigeerde hem mateloos: ‘Blijkbaar was het rond 1905 een goede gewoonte dat men in de (stoom)carrousel, al rondjes draaiend, confetti gooide. Naar elkaar, maar vooral, denk ik, naar de toeschouwers aan de kant’.

Voor zaken waar Ed Schilders echt niet meer uitkomt, heeft hij een vaste groep waarin hij zijn probleem kan gooien: de Navorser, een (besloten) internetclub. Na enige tijd kreeg hij antwoord van een Navorser. Die had in de Duitstalige internetencyclopedie Wikipedia gevonden dat met name Zwitserse fabrikanten met elkaar hebben afgesproken om confetti slechts in één kleur te verpakken en te verhandelen ‘om te voorkomen dat de confetti weer van de straat wordt opgeraapt en opnieuw wordt verhandeld’. De Navorser kreeg deze bevestiging weer van speelgoed- en confetti-fabrikant Fortura AG uit Basel: ‘De eenkleurige confetti gaat terug naar een gentlemen’s agreement uit de jaren ’50. Tegenwoordig wordt de kleur van de confetti vaak aangepast aan de huiskleur van het evenement. De prijs van de kleur speelt tegenwoordig een steeds belangrijkere rol’. Tilburg was er dus erg vroeg bij…

 

Je kunt je afvragen waarom eenkleurige confetti niet opgeraapt zou worden en veelkleurige wel. Omdat eenkleurige confetti sneller herkend zal worden als zijnde vervuild? Columnist Schilders stelde het zich zo voor: ‘In het Tilburg van 1905 zal weduwe Marie de jongste van haar acht kinderen wel de straat op gestuurd hebben om een paar grijpstuivers te verdienen tijdens de kermis. Je ziet het gebeuren: kinderen, vooral uit arme gezinnen, die confetti verzamelen en weer doorverkopen voor een habbekrats. Straatvuil aan hun handen en aan het papier. Vervuilde confetti die vanuit de (stoom)carrousels in gezichten en haren van omstanders terechtkomt’. Hij voegt eraan toe dat de verordening tijdens de meerdaagse Tilburgse kermis pas echt zinvol zou zijn geweest als er elke dag een andere kleur confetti had gegolden.

Lauran Wijffels