Frans Kense
Van de schade die ontstond bij de inval van de Duitse bezetter in mei 1940 krijgen we een aanvullend beeld door recent ontdekte Duitse foto’s.
Op de tweede dag van de oorlog, zaterdag 11 mei, trok het Nederlandse leger zich terug uit Oost-Brabant. Tilburg werd hierbij een drukke etappeplaats, een tussenopvang, met een militaire commandopost.
In de loop van de middag kwamen hier ook de eerste Franse tropen aan, via de Poppelseweg en Goirle. In Tilburg werd daarbij een Franse legereenheid gedetacheerd. De komst van deze Franse troepen wekte hier hoge verwachtingen. Zij waren tenslotte de overwinnaars in de eerste wereldoorlog.
Maar het overhaast afstemmen van de te volgen tactiek en samenwerking tussen beide legers mislukte. Het gevaar bestond voor een situatie van ‘ordre – contr’ordre – desordre’, ofwel ‘order, tegenorder, wanorde’.
In plaats van een systematisch verzet besloot men, mede om Tilburg te sparen, om de legereenheden verder in Westelijke richting te verplaatsen.
Voor het overhaaste vertrek uit Tilburg van de Nederlandse soldaten vorderde men hier naast autobussen ook particuliere auto’s en zelfs fietsen.
Zo reden er op zondag 12 mei allerlei ‘militaire’ voertuigen op de Bredaseweg, en ook op de Gilzerbaan richting Riel, om te ontkomen aan het optrekkende Duitse leger. Die concentratie van onbeschermde voertuigen als transportwagens, fouragewagens, keukenwagens en autobussen gaf de Luftwaffe de mogelijkheid de voertuigen als ‘sitting duck’ te beschieten.
Om vijf uur begonnen deze aanvallen op de Bredaseweg.
‘Een bombardement van brandbommen en explosiebommen alsmede een mitrailleurvuur heeft ca. 1 ½ uur de gehele colonne geteisterd’ (1)
Ook de Franse troepen, gedekt door een kleine eenheid van pantservoertuigen, trok zich terug via de Bredaseweg in de richting van Breda.
Na de aftocht uit Tilburg bleef er dagenlang een variëteit aan kapotgeschoten voertuigen liggen op de Gilzerbaan (afb. 1 en 2) en de Bredaseweg (afd. 3).
Foto 1 toont de Gilzerbaan. Bij het doortrekken van het Duitse leger enige dagen later was de rechter rijbaan op de Gilzerbaan blijkbaar nog geblokkeerd door kapotte voertuigen. Want hier rijdt men nu op de linkerrijbaan vanuit Tilburg.
De achterste autobus heeft het kenteken N-29203. Een bus van de toenmalige B.B.A..
Op foto drie, de Bredaseweg, is één van de kapotgeschoten Franse lichte-pantservoertuigen te zien.
De eerste en derde foto, geven de indruk dat het Duitse leger alleen beschikte over boerenkarren, de paard-en-wagen.
Maar de oorspronkelijk eigenaar van de foto’s zal bij een fourage-eenheid hebben gewerkt, gezien de veldkeuken op foto 4. Met daarop duidelijk zichtbaar als aanhanger, de stookketel.
(1) Uit “Zomaar een stad. Tilburg 1940-1945”, Ad de Beer, 1994.
