Henk van Mierlo
Een, wat mij betreft, beschamende advertentie in de Nieuwe Tilburgsche Courant van zaterdag 8 augustus 1914, trok mijn aandacht en soortgelijke “mededelingen” bleven regelmatig in deze krant terugkomen.
Goed, er was in die tijd weinig mogelijkheid om anders aan het nieuws te komen, maar toch…
De Belgen handhaafden hunne stellingen maar de NIEUWE TILBURGSCHE COURANT
Tilburgsch Dagblad handhaafde schitterend den naam van vlugste en BETROUWBAARSTE nieuwsbron in onze streken.
De nieuwe lezers zijn deze week met honderdtallen zich komen aanmelden.
Wie thans nog niet overtuigd is, dat hij zich op ons blad moet abonneeren en zich niet terstond abonneert – voor 10 cents per week- berooft zichzelf gedurende den oorlog de beste inlichtingen.
Men leest 's avonds in ons blad, wat den volgenden morgen de ochtendbladen brengen.
Ook al had Nederland zich neutraal verklaard, op 11 augustus 1914 werd de “Staat van Oorlog” afgekondigd en dat had de nodige, ingrijpende consequenties zoals te lezen in onderstaande proclamaties en afkondigingen.
Nieuwe Tilburgsche Courant 12 augustus 1914
PROCLAMATIE
Nu onze provincie in staat van oorlog is verklaard zij onder de aandacht gebracht, dat leder verplicht is, gevolg te geven aan den oproep van een schildwacht of van een patrouille. Wanneer aan den éénmaal herhaalden aanroep, geen gevolg wordt gegeven, moet de militair van zijn vuur- of van zijn blanke wapens gebruik maken. Het is ieder verboden, berichten en opmerkingen betreffende militaire maatregelen, hetzij door middel van de drukpers of op andere wijze, bekend te maken.
Nieuwe Tilburgsche Courant 12 augustus 1914
inkwartiering,
De Burgemeester van Tilburg maakt bekend:
dat tengevolge van den toestand van oorlogsgevaar, waarin ons land verkeert, de vordering van inkwartiering, onderhoud, transporten of leverantiën van allerlei aard terstond door de militaire autoriteit geschiedt.
De militaire autoriteit, welke de vordering doet, of iets in gebruik of eigendom neemt, behoort uit te betalen de bij de wet bepaalde schadeloosstelling of een bewijs af te geven, dat door haar de schadeloosstelling later worden voldaan
De Burgemeester raadt derhalve de ingezetenen aan, van wie inkwartiering, onderhoud, transporten of leverantiën, van welken aard ook gevorderd worden, zorg te dragen, dat het bedrag der schadeloosstelling aan hen wordt betaald of een bewijs daarvoor word» afgegeven. Ten einde de inkwartiering voor de ingezetenen zoo min drukkend mogelijk te maken heeft de militaire autoriteit de militairen zooveel mogelijk ingekwartierd in scholen en andere groote gebouwen; het bleek echter, dat niet allen daarin waren onder te brengen, zoodat aan eenige manschappen bij de burgerij HUISVESTING moest verstrekt worden;
voor VOEDING der manschappen draagt echter de militaire autoriteit zorg, zoodat de burgerij voor de voeding der manschappen niet heeft zorg te dragen en hiervoor later mitsdien ook geen schadeloosstelling kan vorderen.
Aangezien de militaire autoriteit de regeling der inkwartiering op zich heeft genomen, kunnen thans te dezer zake ten gemeentehuize geen inlichtingen meer worden verstrekt.
Tilburg, 12 Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd, RAUPP.
Afkondiging.
De Burgemeester van Tilburg maakt bekend, dat, met het oog op de militaire maatregelen, welke in verband met de bestaande omstandigheden moeten worden genomen, het geheele grondgebied des Rijks, krachtens Koninklijk besluit, is verklaard in STAAT VAN OORLOG met ingang van 11 Augustus 1914.
De desbetreffende bepalingen der wet van 23 Mei 1899( Staatsblad no. 128), zooals deze sedert gewijzigd is, zijn, te beginnen met dien dag, toepasselijk.
In het bijzonder wordt onder dé aandacht gebracht:
1. dat eenieder, die geen gehoor geeft aan den aanroep of het bevel van een schildwacht, zich aan levensgevaar blootstelt;
2. dat het militair gezag aan een ieder heeft verboden, berichten en opmerkingen betreffende militaire maatregelen, hetzij door middel van de drukpers, of op andere wijze, bekend te maken.
Tilburg, 12 Augustus 1914.
De Burgemeester,RAUPP
Twee dagen later was te lezen wat er kon gebeuren bij een inkwartiering.
Hoewel het werd afgedaan als een smartelijk ongeluk, en ik denk dat er absoluut geen opzet in het spel was, koste het wel de dienstbode het leven. In de Nieuwe Tilburgsche Courant van 14 augustus 1914, lezen we het volgende:
Een smartelijk ongeluk.
In de woning van den heer H. in de Koestraat alhier, heeft zich hedenmorgen een smartelijk drama afgespeeld. Aldaar zijn ingekwartierd de 1ste luitenant van het instructiebataljon B. en zijn oppasser Sch. van het 7e reg. infanterie uit Amsterdam.
Genoemde luitenant kwam hedenmorgen omstreeks 7 uur thuis en gaf zijn geladen revolver, die in foedraal gewikkeld was aan zijn oppasser teneinde dit foedraal te laten herstellen.
De oppasser ging met het wapen naar de keuken en nam de revolver in de hand, trok daarbij per ongeluk den trekker at met het gevolg dat het schot afging en de kogel de aldaar bevindende dienstbode C, M. A. in het voorhoofd trof. De ongelukkige was nagenoeg op slag dood.
Per politiebrancard werd het lijk naar het hoofdbureau van politie vervoerd, alwaar een streng onderzoek weid ingesteld. Hieruit bleek echter terstond dat het ongeluk aan een noodlottig toeval te wijten is.
Van vluchtelingen uit België, die later in grote getale de grens over zouden komen, was er althans in de kranten nog geen melding. De strijd in ons buurland was nog in volle gang rond Luik en de Belgen boden zoveel weerstand dat de Duitsers zware verliezen leden en, zo las ik, er zouden zelfs een aantal Duitsers zichzelf van het leven hebben beroofd door zich in de Maas te verdrinken.
Wordt vervolgd…..
Henk van Mierlo
Nuenen
Afbeeldingen: de bewuste proclamaties uit de Nieuwe Tilburgsche Courant van 12 augustus 1914
Foto uit BeeldonLine van het RAT: Burgemeester Raupp tijdens de Mobilisatie 1914 tussen de Bond van onderofficieren
