Frans Kense
Honderd jaar geleden hoefde je niet naar Amsterdam om de Nederlandsche (nu Nederlandse) Bank (N.B.) te bezoeken. Daarvoor ging je gewoon naar de Stationstraat (nu Stationsstraat), nummer 38-40. Die N.B. kwam hier in 1889. De eerste drie jaar als een subagentschap maar daarna, tot 1971 als agentschap.
Zowel het bankgebouw aan de Stationsstraat, als de bijbehorende woning van de N.B.-directeur in de Tuinstraat als de persoon van die directeur verdienen enige aandacht.
De Nederlandsche Bank, Stationstraat 38-40
In juni 1901 kocht de N.B. het toenmalige pand Stationstraat 38-40, (afb. 1). Rechts ervan bevond zich de stalhouderij Marsé op nr. 42.
In de periode 1922 tot 1964 was de N.B. niet alleen eigenaar van Tuinstraat 38-40 maar ook van het ertegenover liggende pand, hoek Stationstraat/Noordstraat. Nu kennen we dat perceel als het plantsoen op de vijfsprong, want het pand daar werd in 1930 gesloopt.
Het imposante woonhuis Stationstraat 38-40 deed van 1901 tot 1920 dienst als bankgebouw maar is toen vervangen door een meer functioneel bankgebouw, een ontwerp van de befaamde Tilburgse architect Jan v.d. Valk, afb. 2. Bij de oorspronkelijk woning hoorde een bijzondere tuin, tientallen meters diep, zie afb. 3 en 4. Deze tuin liep zelfs door tot achter het huidige woonhuis Tuinstraat 85.
Woonhuis Tuinstraat 85
Boven op de gevel van het woonhuis Tuinstraat 85, staat het jaartal 1899. De architect die deze woning heeft ontworpen is (nog) niet bekend.
In die tijd waren auto’s nog een vrij onbekend verschijnsel, dus als men eigen vervoer wenste en kon veroorloven, gebruikte met een eigen koets, met bijbehorend paard en koetsier. Tuinstraat 85 is mede bijzonder door een metershoge poort dat aan de rechter zijde zichtbaar is, afb. 5. Dusdanig hoog was die poort dat de bewoner met zijn eigen koets, met koetsier op de bok, door de poort naar binnen kon rijden!
De eerste bewoner van Tuinstraat 85 was in 1901 de directeur van de N.B. aan de Stationstraat. Voor het woon-werkverkeer had hij zijn koets met paard en koetsier niet nodig. Omdat de tuin van de Bank, Stationsstraat 38-40 aansloot bij het woonhuis Tuinstraat 85, kon hij achterlangs via de tuin, op eigen terrein, van zijn huis naar zijn werk lopen!
Deze N.B.-directeurswoning werd het al snel een dokterswoning. Vanaf 1907 tot 2013 hebben hier doktoren hun praktijk uitgeoefend, met als eerste de, in de oorlog omgekomen, joodse arts dokter Moerel en als laatste dokter Wouts.
Jacobus C. J. M. van Hellenberg Hubar (1862-1937)
Degene die als N.B.-directeur de woning Tuinstraat 85 liet bouwen was de in 1937 in Oirschot overleden J.C.J.M. van Hellenberg Hubar, afb. 6. In 1862 was hij in Hilvarenbeek geboren en geregistreerd als J.C.J.M. Hubar, maar in 1920 liet hij zijn naam wijzigen in ‘van Hellenberg Hubar’.
Tot 1907 heeft hij dus met zijn vrouw en twee zoons in de Tuinstraat gewoond. Van zijn verdere levensloop is alleen bekend dat hij in Oirschot is overleden, de plaats waar zijn vader jarenlang ‘ontvanger der directe belasting’ was.
(1)Met dank aan de Nederlandse Bank in Amsterdam
