WO II (6) - de eerste week geëvalueerd (deel 1)

  • Datering van de gebeurtenis: 10 t/m 17 mei 1940


Onder de titel ‘Het had erger kunnen zijn' evalueerde de ‘Nieuwe Tilburgsche Courant' op zaterdag 18 mei 1940 de eerste oorlogsweek in Tilburg als volgt.
Hieronder het eerste gedeelte van deze evaluatie. Let op de relatief ‘opgewekte' toonzetting!

Nu de dagen der verschrikking achter ons liggen en de Duitsche marsch reeds meer dan gemiddeld honderd kilometer voorbij Tilburg gevorderd is, kunnen wij nog eens een algemeen overzicht geven van hetgeen nu eigelijk in Tilburg zelf gebeurd is, waarover wij nog slechts terloops iets schreven.

Onze stad bemerkte het eerst iets van den Duitschen inval door zwaar motorgeronk in den vroegen zoo schoonen ochtend van Vrijdag 10 Mei. Het was gewoonweg een optocht van vliegtuigen, die door de lucht ronkte van zuidoost naar zuidwest.

Velen werden wakker door het lawaai der zware machines en keken vol bewondering naar het interessante schouwspel, hoewel men nauwelijks besefte, wat dit beteekende.

Het zou echter spoedig duidelijk worden. In de verte hoorde men al het dof getok van mitrailleurs en afweergeschut; dit was de omgeving van het vliegveld Molenheide, vanwaar men op de ongestoord passeerende vliegtuigen vuurde.

De radio-luchtwachtdienst waarschuwde inmiddels voor parachutisten, die rond den Moerdijk schenen neer te vallen. Omstreeks vijf uur hoorde men in de verte dof gedreun: het vliegveld werd gebombardeerd.

Op de weg naar de fabrieken hokten de mensen op den Heuvel samen waar vóór zes uur een jongen al een mitrailleurkogeltje toonde, dat in zijn naaste omgeving was neergeketst.

En steeds den ganschen dag door, ronkten de driemotorige zware bommenwerpers over Tilburg heen en weer.

De menschen stonden er des middags nog rustig naar te kijken, niet vermoedend, dat er plotseling een bomaanval werd ingezet op enige projecten, welke van strategische beteekenis werden geacht o.a. het station, de spoorlijn en de kanaalbruggen.

De bommen waren echter in den letterlijken zin des woords niet doeltreffend en vielen b.v. niet op het station doch op het gebouw van v. Gend en Loos en op het huis dat als zij-ingang dienst doet van de Rotterdamsche Bank aan de Langestraat tegenover Suisse.

Het factorijgebouw kreeg een voltreffer, welke het interieur verwoestte en waardoor enkele personen gewond werden.

Het huis in de Langestraat werd totaal in puin geslagen.

Treurig waren de gevolgen in de Noordstraat, waar een bom midden op straat terecht kwam en waar de luchtdruk en de rondvliegende scherven groote vernieling aanrichtte aan een rij woonhuizen en winkelpanden weerszijden van de straat. Helaas koste deze uit den koers geraakte bom 9 á tien menschenlevens.

Op den Bosscheweg nabij Keij's houthandel viel een bom juist tusschen huizen, waardoor de omgeving flink gehavend werd.

Ook op de Heikant werd een huis getroffen, waardoor enkele personen gewond werden.

Vervolgens werden er bommen geworpen nabij Den Bredascheweg ter hoogte der Korenbloemstraat, omdat over den rijksweg troepentransporten plaats hadden.

Vele huizen werden hier van ruiten en pannen ontdaan.

Angstige uren hebben vervolgens de bewoners van den Bredascheweg vanaf het Missiehuis tot Dongewijk in den loop van Vrijdagavond, Zaterdag, den eersten Pinksterdag doorgemaakt.

Geen wonder, dat men tenslotte wegtrok naar veiliger stadswijken. Ook de villawijk "Zorgvlied" kreeg haar part aan de zijde van den rijksweg.

Voortdurend keerden vliegtuigen terug om de terugtrekkende Franschen op den grooten weg te bestooken.

Twee bommen van zwaar kaliber boorden zich voorts in den grond nabij den inrit naar Zorgvlied vlak langs den Bredascheweg, waardoor de waterleiding werd getroffen, en de stad eenigen tijd van water verstoken was. Er vormde zich een vijvertje van behoorlijke afmeting.

Wat verder op den Bredascheweg verwoest is, beschreven wij reeds gisteren.

Ten gevolge van den bom, die nabij den overweg ontplofte en daar o.m. het café. "De vier winden" verwoestte, is het tegenovergelegen huis van den heer v. D. zo wankel geworden, dat het gisteren na inspectie onbewoonbaar moest worden verklaard.

In den nacht van Zaterdag op Zondag deed het zeer "unheimisch" aan plotseling zwaar gedreun te moeten hooren zonder dat een vliegtuig daaraan voorafgegaan was.

Men zou anders kunnen veronderstellen dat er hier en daar nog een bom werd neergeworpen doch nu te midden van eener bijna vredig geworden stilte zoo onverwacht een geweldige explosie zich deed horen, zoodat de huizen trilden, was het echt akelig en vroeg men zich af, wat dat nu weer beduidde.

Den volgenden morgen kwam de opheldering, men had de bruggen over het kanaal, waaronder de vierdubbele spoorbrug bij het Longa-terrein laten springen.

Een Fransch kolonel was op dit idee gekomen en verwittigde midden in den nacht den burgemeester om maatregelen te treffen onmiddellijk de omwonenden te evacueren.

Er hebben zich in dien nacht zielige tafereelen voorgedaan in de naaste omgeving van de spoorbrug. Politiemannen moesten de bewoners wekken en zoo snel mogelijk als het ware opdrijven naar de boterhal, waar zij den nacht op stroo doorbrachten.

De aarde beefde toen de brug omstreeks drie uur door midden knapte. De omwonenden vonden des morgens hun huizen in zwaar gehavende staat terug.

Dienzelfden nacht is ook de burgemeester in levensgevaar geweest toen hij met enkele ambtenaren der gemeente en een verslaggever temidden der strijdende partijen terecht kwam.

Het gezelschap bevond zich nabij de spoorbrug toen plotseling een groep van de Fransche motorrijders zich plat op den dijk wierp en begon te vuren op enkele gevechtswagens, die over den Bosscheweg de stad naderden.

De kogels ketsten in het rond toen de burgemeester en die bij hem waren naar de schuilplaats van het ziekenhuis holden.

Gelukkig was dit treffen slechts van korten duur.

 

Tilburg Wiki: