De kopstukken van de Antoniusstraat

  • Datering van de gebeurtenis: 1950-1960

December, een hoogtijmaand waar naar toe geleefd werd. De Advent, de gebruiken en gewoonten. Sinterklaas en Kerstmis.
De Sinterklaas in mijn herinnering stoomde elk jaar, zonder al te veel navigatie poespas, vanuit Spanje de Piushaven binnen. Dan daarna in optocht door de stad om ergens op het Korvelplein in een horecagelegenheid te verdwijnen om zich daarna niet meer te vertonen. Behalve dan weer op school met zijn pieten Trappedoelie en Sjakkesjoer.
Dan Kerstmis. De spullen werden van zolder gehaald. Een en al herinnering aan het jaar ervoor. Een gesneuvelde bal en herder die met lijm bij zinnen gebracht moest worden omdat hij onthoofd tevoorschijn kwam.
Buitenshuis vooral de versiering in de stad en de grote stallen in de kerken. Voor ons die in de Heikese Kerk. Sfeer, overal sfeer.

Mijn herinnering bij dit relaas ligt tussen 1950 en 1953.
In die tijd was Tilburg in elk geval in de Kersttijd een soort Bethlehem van de Lage landen. Ik herinner me een heuse optocht, door mij gezien in de Zomerstraat, van koningen en herders met heuse kamelen en misschien zelfs wel een echte olifant. Het Dierenpark Tilburg was voor die gelegenheid leeg gehaald en op de been gebracht. Ook was er een echte schaapskudde. "Echte" koningen en echte herders.
Waar die allemaal heen gingen was in het Tilburg van toen geen enkele vraag. Naar den Heuvel van zelf! Daar immers wachtte Jozef en zijn gezin en enkele eerdere stalbezoekers. De kerststal op de Heuvel was meer dan een traditie, hier kwam het kerstevangelie "tot leven".

Na 6 januari, Driekoningen en het bijbehorende zingen langs de deuren, keerde het gewone leven in rap tempo terug.De stal verdween als ook de kerstgroep, de beelden zeg maar. Opgeruimd en opgeslagen tot een engel en een ster de zaak weer opnieuw zouden mobiliseren.
De figuren van toen kregen gestalte door middel van staketsels. Daarop werden de hoofden geplaatst en de handen en voeten aangeschoven. Gedrapeerde kleurige lappen brachten uiteindelijk de boel tot leven.
Die koppen, handen en dergelijke meer werden in die tijd opgeslagen in de "Werkwinkel" van Huub van Eijndhoven aan de Antoniusstraat 22, waar deze makelaar, timmerman en aannemer zijn opslag en werkplaats had.
Het was ook in die werkplaats dat Frans Siemer, de priester beeldhouder/dichter, een extra atelier had.

Er was een treffende gelijkenis tussen de koppen en een aantal bekende Tilburgers. Ooit, daarvoor stonden zij model. Mijn opa Huub van Eijndhoven was een van hen als ook zijn zoon Evert of Huib. Wat mij nog bijstaat, leenden zij hun visages aan het herdersvolk. Ook de handen waren kenmerkende kopieën van levenden. Wie dit alles hand en voeten gaf en het hoofd er bij hield, weet, in elk geval, ik niet.

De opslagruimte was afgesloten. De enkele keer dat de deur open stond zag je de koppen, op duimen gestoken, keurig naast elkaar aan de muur hangen. Het was er oorverdovend stil. Of dat direct na de berging, in januari ook zo was,.......? Je zou toch denken dat ze elkaar wat te vertellen hadden.

Bart Bisping; kleinzoon van H.C.P.van Eijndhoven (1877-1952)

Foto's:
1. 1948 Kerststal op de Heuvel (RAT-000981)
2. 1960 Een van de drie koningen op een kameel in de Heuvelstraat (RAT-009037)

Media