Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: 1900
Het gebied waarvoor Tilburg, onder de spoorlijn, "de stad"was, reikte niet zo ver: aan de westzijde niets, want Dongen, Gilze, Rijen en Alphen trokken naar Breda. Maar de dorpen, meer oostelijk van de stad trokken meer naar Tilburg. Want ze mogen het dan tegenwoordig over "Breburg"hebben, maar Tilburg heeft altijd méér gehad met de Meierij, dus de oostkant, dan met het land van Breda.
De grote trekkers, dat waren de markten en de kermis van Tilburg. Het drukste waren de jaarmarkt met de kermis, de Kaauw-mert in februari en de Maai-mert, rond half mei.
Met de maai-mert hadden de jongelui er hun huurjaar bij de boer opzitten en begon een nieuw huurjaar. Daar moest op gedronken worden en velen arriveerden goed zat bij hun nieuwe boer. Jongens en meisjes flaneerden mee de pinkskes aan elkaar over de mert.
Alleen op de Heuvel stond toen de kermis, acht dagen lang. Ze begon op de laatste zondag van augustus, natuurlijk na het lof . En de jaarmarkt was dan op de eerste maandag van september.
De maandmarkt was elke eerste maandag van de maand op de Heuvel. Op het stuk Heuvel tussen Telegraafstraat en Spoorlaan was het dan koeienmert. Varkens en biggen werden verkocht in de buurt van de latere Tivolistraat.
Op den Heuvel, daar waren het nu nog steeds niet vergeten hotel "De Zwaan" van Hegeman, café l'Industrie, neven de kerk, bakker Knegtel, fotograaf Veldman, de krant van Arts, de dames Borzo, die de processies in de kerk verzorgden en Jan Devenijns, die de eerste bioscoop van Tilburg had.
Toen deze eens een zesweekse serie films verzorgde, kreeg Jan alle pastoors van Tilburg tegen zich. "De beste reklame"zei Jan, en het liep storm !
Er waren nog de Korenbeurs en de Looiersbeurs, voor graanhandelaren en looiers, en er was de Wintertuin. Op de hoek van de Heuvel en de Heuvelstraat had je kledingmagazijn Van Den Brekel, waar de klanten vanuit alle dorpen in de buurt naar toe kwamen.
Pastoor "Jaon" Mutsaerts moest niets hebben van de krant van Arts, die erg kritisch was tegen de fabrikanten en zo. De fabrikanten dachten er net zo over, en zo werd "Het Nieuwsblad van het Zuiden"opgericht.......
In de winter werden er op de Heuvel slibberbanen gemaakt, zo van de Lindeboom tot aan Verbunt. Als de fabrieken uit waren kwamen de fabrieksmeskes mee van die fijne Belze klumpkes en ene grote schort, slibberen. En de jongens probeerden dan de meskes te kakhielen (verstade de sporttaal van de vorige eeuw nog ?) Voetballen mocht niet op de Heuvel en veldwachter Jan Strijbosch probeerde de bal in beslag te nemen, dus dat werd dan "agentje pesten".
Ge had ook nog de Heikese Markt met het stadhuis. Daar zaten koperslager Smulders, modehuis Rosalie Gerritsen, kruidenier Toontje de Beer, slager Van Roessel, bakker Van Lieshout, apotheek Bijvoet, café Segers., hotel Broeckx......En de boterhal, en naast het raadhuis slager Herculeijns. Het rijk volk zat in de Zomerstraat, en ook in de Heuvelstraat, dat als winkelstraat nog in opkomst was.
Wordt vervolgd.
Anton van de Wiel
Bron: vrij bewerkt naar Harrie van de Velden (Nieuwsblad vh Zuiden, 21-10-1978)
De foto's: 1. De Korte Heuvel 2. Heuvel, wachthuisje BBA 3. Nieuwlandstraat (1912) . 4. Noordzij Heuvel met oude veemarkt, 1902 5. Station NS
