Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: 812 - 2012
Het bijgeloof is uitgestorven. Er is zo weinig meer van bekend, dat ik in de eigen familiegeschiedenis moest duiken om iets te proeven van het bijgeloof van toen. Zo plaatste ik op 17 oktober 2006 in Het Geheugen het verhaal "Ant Trompen", over ons Moeder, die als klein meisje ziek gemaakt zou zijn door het eierenvrouwke dat aan de deur kwam. Onze Opa haalde toen een "helligdom" op de pastorie, dat onder de stoep voor de voordeur begraven werd. En warempel, het eierenvrouwke kon niet meer binnenkomen, en ons Moeder werd beter.........
Denkelijk heeft iedereen hier in de streek, wel zo'n soort verhaal in de familie gehad. De kenners van de verhalen zijn goeddeels uitgestorven. Niet voor het een of het ander, maar ik ben ook niet meer van de jongsten...........
Uit de paar flarden, die ik nog heb meegekregen van bovenstaand verhaaltje, blijkt overigens dat de "het gisteluk" (de parochiegeestelijkheid dus) best meewerkte aan de instandhouding van het bijgeloof, door een "helligdom" beschikbaar te stellen.......
En wie herinnert zich nog (nee, gullie zijt nog te jong) dat, vlak na de komst van de Duitsers er een vreemd voorwerp door het luchtruim voortbewoog. Toen golfde het gerucht door Tilburg dat dit de geest van Chamberlain was (toen pas overleden. Hij was even de tegenspeler van Hitler en opgevolgd door Churchill).
Tenslotte een niet onbekend Tilburgs verhaal, namelijk van het Jan Aerte Bumke.
Het is bekend dat volksverhalen over spookachtige dingen zich vaak afspelen in een omgeving waar prehistorische vondsten, zoals grafheuvels of urnen gedaan zijn. Dat is geen toeval natuurlijk. En zo hebben we in Tilburg het "Jan Aerte bumke". Die boom stond op de hoek van de Jan Aartestraat en de voormalige Oude Beekse Dijk. (nu: Lanciersstraat). Het was een eeuwenoude, zware eik. Iemand zou er ooit zijn opgehangen en het spookte er. De boom was van Jan Aert Jan Pauwels de Roij, die stierf in 1645.
Toen in 1841 gebouwd werd aan de Lancierskazerne, werden er een zestal urnen gevonden.......nota bene, die spookboom heeft gestaan in de buurt van het Regionaal Archief en het daar gehuisveste Geheugen van Tilburg........!
Helaas in 1869 werd de boom gerooid. Hij belemmerde het uitzicht voor ene meneer H.G. Peletier, een fabrikant, en op diens aandrang werd de boom omgelegd. Dat verrekte kapitaal..........
Afijn, dat was mijn verhaal. Als iemand soms een heksen- duivels- geesten- of kabouterverhaal kent, spelend in of om Tilburg, hou ik mij graag aanbevolen...... Ik wil eens iets anders dan dat eeuwige brave verhaaltjesgedoe !
Een ruige behaarde duvel mee horens en hoeven missen we nog echt in het Geheugen.
Kom erbij zitten, jong !
Anton van de Wiel
De afbeeldingen zijn bedoeld om te griezelen ! De laatste foto toont het "wipke"of het "busseltje" dat in Tilburg bij een overlijden bij de voordeur werd gezet.
Bronnen, onder andere:
Noord-Brabants Sagenboek, van J.R.W. Sinnighe
Heemkunde-artikelen in Cubra van Pierre van Beek
