Anton van de Wiel
- Datering van het verhaal: 19e eeuw
Honderd jaar geleden werd de Bredaseweg, door de oudere mensen van toen, wel eens de Napoleonsweg genoemd. Helemaal goed was dat eigenlijk niet. Onder Napoleon werd er wel een weg geprojecteerd van Antwerpen naar Den Bosch, maar die zou over Waalwijk, en niet over Tilburg lopen. Maar door het onverhoeds verdwijnen van Napoleon kwam het er toen niet van.
En Tilburg was er vervolgens als de kippen bij, toen deze wegverbinding onder koning Willem I opnieuw aan de orde kwam. En nu ging het precies zoals ze het in Tilburg wilden: in 1821, 4 ½ jaar nadat de zaak bij de koning aangekaart was, werd een weg toegewezen, niet over Waalwijk, maar over Tilburg ! Jammer voor de Wollikse mensen. Tilburg moest wel 30.000,- gulden betalen voor de gunst.
De oude Hultense baan werd rond 1828 dus vervangen door een nieuwe weg, die dwars door de Schijfse akkers naar de Zomerstraat, hoek Schoolstraat liep. En tot heden ziet men, komend van Breda, hoe een zeer kaarsrechte weg naar de, al van veraf zichtbare Heikese toren loopt. De kortste weg.
Maar op Korvel waren ze een beetje boos. De Korvelse mensen hadden een request getekend, om de weg over Korvel te laten lopen........ En de Korvelse fabrikant Diepen liet toen, vanaf 1828, toch een verharde weg aanleggen van Korvel naar de stad. Ene eigenwijze mens !
Als die van Korvel toen geweten hadden wat wij nu intussen weten, dan waren ze nog veel kwaaier geweest. Want ik heb eens geprobeerd op te schrijven wat voor een boeiende geschiedenis er te vertellen is, rond een paar, in de 19e eeuw ontstane monumenten aan de, ook overigens, kleurrijke Bredaseweg........nou, dat is me wat ! Ik wil het hier hebben over de Watertoren, het klooster van de Rooi Harten en de heiligenbeelden van het Heikese kerkhof.
De Watertoren.
Met zijn watertoren was Tilburg in 1897 de derde stad in Brabant met een algemene drinkwatervoorziening.......tot dan toe moest iedereen zich behelpen met behulp van putten en pompen. Wegens de textielindustrie was er behoefte aan een aanzienlijk waterreservoir. Tot Eindhoven in 1970 een grotere kreeg was het de grootste van de provincie.
In het Tilburgse grondwater zat vieze troep zoals urine, chloor en ammoniak. De "blauwsloten" waren open riolen, die met veel stank de troep van de fabrieken afvoerden naar de Donge, de Leij en de Zandleij. En op ondergrondse riolen waren de fabrikanten niet zo happig want dat kostte rioolbelasting !
Waterleiding en riolering, mooi, erg hygiënisch, maar veel mensen vonden het een beetje duur. In 1907 waren er van de 9500 huizen nog maar 2780 op de waterleiding aangesloten. Toen er in de Veldhovensche hoek, waar maar 60 panden een aansluiting hadden, typhus uitbrak, liet de gemeente dwangbevelen bezorgen. En naarmate uiteindelijk het aantal aansluitingen toenam, nam ook de hygiëne toe en daalde het aantal zieken in Tilburg.
In de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitsers de toren als uitkijktoren en vlak vóór hun vertrek probeerden ze, uit dankbaarheid, de toren op te blazen. Maar dat leidde alleen maar tot beschadigingen die eind 1947 weer hersteld waren.
Het typische bouwwerk is opgetrokken aan de rand van (toenmalig) Tilburg, op de Bredaseweg nr. 205, in de richting van het waterwingebied bij de Gilzerbaan. Het bouwjaar was 1897, de architect was H.P.N Halbertsma. De watertoren was een deel van het waterleidingsproject van de N.V. Tilburgse Waterleiding Maatschappij.
De hoogte was 50 ½ meter, het waterreservoir was 1000 kubieke meter groot. De toren werd in 1948 gerenoveerd. In 1994-1995 waren er de nodige reparaties......vóór de 100e verjaardag in 1997 !
In 2007, na 110 jaren trouwe dienst werd de toren buiten gebruik gesteld. Het is nu een Rijksmonument.
De Rooi Harten.
Het antiklerikale beleid van het 19e eeuwse Frankrijk dwong de missionarissen van het H. Hart (Missionaires du Sacré Coeur) elders een onderkomen te zoeken, onder andere in Nederland; eerst in Haaren, later in Tilburg, aan de Bredaseweg nr. 204.
De missionarissen van het Heilig Hart werden hier in Tilburg, met de onnavolgbare logica van de Tilburgse taal, de Paters van de Rooi Harten genoemd. Ze hebben vanuit hun Tilburgse bastion een grote rol gespeeld bij de voortgang van het Katholicisme in Indonesië, Brazilië en de Filipijnen.
Het missiehuis werd gebouwd naar het ontwerp van de architecten H. de Beer en A.G. de Beer, in 1896 - 1899 en vertoont elementen van Neo-Gothiek en Chaletstijl. Het klooster is diverse malen uitgebreid en verbouwd. Achter het klooster is een ommuurde tuin.
Maar vanaf 2009 - 2010 was het gedaan met de Rooi Harten en begonnen de projectontwikkelaars met het voorbereiden van de bouw van zowat 50 woningen in (ik citeer): de prachtige kloostertuin.....! Toevallig stond eergisteren, op 22 mei, in de krant dat het aantal van 50 woningen teruggebracht gaat worden naar 30. Maar dat verandert nog wel een keer.........
Het klooster zelf is Rijksmonument (behalve het Klein Seminarie uit de jaren 30, verbouwd in de jaren '50 en '70) en gaat studenten herbergen.
Wordt vervolgd
Anton van de Wiel
De afbeeldingen: 1. De Watertoren, 2: Het klooster van de Rooi Harten, 3 en 4: De Bredaseweg, .
