Fist bij den Eras

  • Datering van de gebeurtenis: 1910

.

Boeken hadden al lang geleden mijn interesse. De vlam is langzaam aan wel wat aan het doven, maar voor mij zijn ze altijd van belang geweest. En niet zo maar alleen gewoon boeken, maar ook soorten boeken die voor mij een bepaald wereldje openden. Ingebonden illustraties bijvoorbeeld, die een kijk gaven op het dagelijkse leven in een bepaalde tijd en streek.

En zo waren ze bij ons niets verbaasd, het was zowat in de jaren vijftig, toen ik weer eens met een ingebonden Katholieke Illustratie thuis kwam. De 44e jaargang, 1909 - 1910.

Ons Moeder - och ik heb het ok nie van ene vremde - sloeg helemaal door, toen ze in het nummer van 6 augustus 1910 de reportage zag van de viering van het gouden jubileum der stoomfabrieken van H. Eras en Zonen te Tilburg !

Als meisje van 16 jaar was ze erbij geweest, en op de foto in de illustratie zag ze, na tientallen jaren, de jonge Heren Hein, Bart, Kees en Koos Eras weer zo levensecht, alsof ze nog steeds hun dagelijkse rondgang door het fabriek maakten ! Gebogen over mijn stoel, zo herinner ik me, wees ze de jonge Heren aan en noemde de namen.........Toevallig kwam ik er laatst weer achter hoe die namen waren.

De Heren waren bij het jubileum helemaal in het nieuw gestoken ! Zie de foto. Een nieuwe bol- of strohoed, waarschijnlijk geleverd door een bekende hoedenzaak op het Piusplein..... De hoge boorden (ocharm!), de horlogekettingen, van een bekende zaak in de Heuvelstraat, keurige witte vesten en costuums, uitgezocht in Antwerpen of Brussel. De oude Heer betaalde alles !

De wollenstoffenfabriek (de "stoomfabriek" heette het rond 1910) is in 1854 opgericht door de kleermaker Hermanus Eras, in de buurt van wat nu Goirkestraat en Van Hogendorpstraat heet. Een stoomweverij werd in 1860 in gebruik genomen, vandaar het feest in 1910.

Eras was lange tijd de grootste wollenstoffenfabriek van Tilburg en bereikte zijn grootste omvang in 1921. Maar het bleef niet goed gaan......in 1957, toen er nog 122 werknemers waren werd het bedrijfscomplex verkocht aan W. Schoenmakers en in 1958 moest Eras, als eerste Tilburgse textielfabriek, sluiten, waarmee de afgang van de Tilburgse textielindustrie werd ingezet.......

Op de eerste foto zien we de feeststoet in de stromende regen door de Gasthuisstraat langs het ziekenhuis van toen lopen.........Blijkbaar onderweg van de Van Hogendorpstraat naar de "stad" voor 't feest. Op de twee volgende foto's de mannen in stemmig zondags zwart (in goei kamgaren pakken) en het vrouwvolk in schoon vrouwelijk lang, wat de charme van die tijd was.

En daaronder zien we de grootste feestvarkens (nou ja), grotendeels keurig gebolhoed, allemaal mee gouwen kettingskes aan d'ren lozzie en flaartjes in de vestzak.

Allemaal zullen ze aan lange tafels gezeten hebben, het vrouwvolk aan bier mee suiker, het manvolk mee iets sterkers. En ze zullen, op het eind, mee z'n allen de carrée gedanst hebben. (deed de fabrikant dat mee 't werkvolk ? Het is maar voor 't verhaal, dus neem 't maar aan !)

Niet te lang, want de volgende dag "blies" de fabriek wir om zeven uur, en moes iedereen wir ônleggen.

De "photo's" waren van F. van Meerendonk. De twee laatste foto's zijn van de bedrijfsgebouwen. En excuus voor de kwaliteit van de gescande tijdschriftfoto's.


Anton van de Wiel