Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: 1940 - 1945
Na de bevrijding circuleerden er een tijd lang indianenverhalen over Duitse soldaten die in het geheim achtergebleven en ondergedoken waren. Ze zouden onder andere ergens opgeschreven hebben: "Wir kommen wieder !" Ik herinner me het verhaaltje van het jongetje dat riep "Moeder, kom eens kijken. Daar staat een non tegen een boom te plassen !" Dat moest een Duitser zijn!
Toen alles afgelopen was, kwamen degenen die in Duitsland tewerkgesteld waren, geleidelijk terug. Dagelijks kwamen er aan op het station, vies, ongewassen, in versleten kleren. Te voet, onder grote belangstelling, gingen ze naar huis. Wij konden niet verhinderen dat ons Moeder hardnekkig naar het station bleef gaan om te kijken of onze Mart er deze keer niet bij was. Iedere dag stond er een heel stel vrouwen bij het station om de treinen uit het oosten af te wachten en te kijken wie daar uitstapte...... Maar toch onverwacht, op een gegeven ogenblik, was onze Mart er. Ik herinner me zijn gruwelijke verhalen over de bombardementen, fosforbommen, vuurstormen en zo.
Na de bevrijding, en in feite na de vrede - dus vanaf mei 1945 - braken overal in Tilburg buurtfeesten los.Op pleinen en in straten werd gedanst. Een handige technische jongen, Piet van Domburg, installeerde overal in Tilburg, waar men wilde, luidsprekers en stelde grammofoonplaten beschikbaar. "Hier is Radio Pivado !"
Een kameraad van onze Mart, EvD., net zoals Mart uit Duitsland teruggekomen, had een bijzondere stem en kon prachtig zingen. Later kreeg hij een beurs voor het conservatorium, en in de jaren 50 werd hij operazanger in Duitsland. Deze EvD. had inspiratie voor het schrijven van een geestig liedje over Tilburgse meisjes die met Tommies meegingen. Het ging over een meisje dat door een Tommy zwanger werd gemaakt en dan in de steek werd gelaten. De melodie was dat van het Duitse soldatenliedje "Lilly Marleen".
Ik herinner me nog slechts een paar flarden. Het begin: "Na vele jaren lijden zijn we thans bevrijd. Begint er voor de meisjes een reuze leuke tijd".
Einde van het 1e couplet: "Het liefst een Canadees" (bis).
Een onthouden stukje (bij begin van een couplet):" .....wordt steeds dikker, mammie vindt het rot !"
Nog een stukje: "De Tommy denkt: Dag, vuile del !"
EvD., die het liedje bij ons thuis al een keer had voorgedragen, zong het daarna op een buurtfeest voor de Pivado-microfoon. Ik herinner me het gegier en gejoel van de mensen, toen hij uitgezongen was.
Maar het was meteen de laatste keer. EvD. werd bedreigd dat hij in elkaar geslagen zou worden als hij het nog eens zong. Dat heeft hij niet meer gedaan.
In het begin van de bezetting (tot wanneer ?) hadden we een radio waarmee de Engelse korte-golfzenders konden worden opgevangen, met name Radio Oranje. De uitzendingen werden gestoord door de Duitsers, wat betekent dat gekraak en hinderlijk golfgeluid het vaak moeilijk of onmogelijk maakte iets te verstaan. Ook de uitzendingen van de vrije Belgen volgden we, ik vond die vaak wat paternalistisch, vergeleken met de Nederlandse uitzendingen.
Op een gegeven moment moesten de radio's worden ingeleverd. We hadden toen alleen nog de radio-distributie van Van Boxtel in Tilburg. Daarmee hadden we Nederland (Hilversum) I en II en België Vlaams, drie stations, als ik me niet vergis.
Om een of andere reden - een gepleegde aanslag of zoiets - hadden de Duitsers tijdelijk een vroege spertijd ingevoerd, zodat de mensen al bij daglicht binnen moesten blijven. Onze Mart stond vóór het huis met iemand uit de buurt te praten, toen er ineens politie-agenten opdoken....Mart moest mee, ondanks het hevige misbaar dat ons Moeder maakte.
Het viel mee. Na een nacht op het politiebureau werd het tweetal, met een stel lotgenoten, weer naar huis gestuurd.
Een jongen, bij ons uit de buurt, die uit Duitsland terugkwam had daar een jonge Duitse vrouw leren kennen, bij wie hij troost had gevonden. Tot schrik van de familie bracht hij haar mee......De vader vertelde het bij ons en zei dat hij ze voorlopig maar wat binnen zou houden. Dat was beter.....
Ome Therus en tante Trees, de jongsten van de familie was het duidelijk geworden dat ze geen kinderen zouden krijgen. Normaliter zouden ze een kind aangenomen of geadopteerd hebben. Maar er was het hardnekkige gerucht, dat de beschikbare babies in deze tijd vooral kinderen van Duitse soldaten waren...... Hierom hebben Therus en Trees ervan afgezien. Nadien is het er nooit meer van gekomen.
Toen na de oorlog de Luchtbeschermingsdienst zou worden opgeheven kregen de leden de mogelijkheid aangeboden om bij de politie in dienst te komen. Deze was wat uitgedund door de Zuivering......
Onze Pa had wel gewild, maar hij was volgens voorschrift te oud, wat hij zelf erg jammer vond. Wel is hij in dienst van de Justitie getreden, van 1945 tot in 1947, als chauffeur van het interneringskamp voor NSB-ers dat in het klooster "Ave Maria" aan het Transvaalplein was ondergebracht. Hij moest onder andere voor het transport van deze mensen zorgen naar de rechtbanken, naar andere kampen, enzovoort. Zo had hij de gelegenheid nogal wat rechtzittingen bij te wonen..........
Want Nederland maakte schoon schip.
Bij de foto's:
De papierwinkel van toen ! De best georganiseerde papierwinkel ter wereld, die van Nederland (zei men toen), daar hebben de Moffen soms ook nog een beetje profijt van gehad. Foto's: 14 t/m 17. De bonkaarten waren van mij.
Antoon van de Wiel
