Lezers

• Datering van de foto: Diverse dateringen
• Wie staan erop: Zie de fotobijschriften.

Leesfoto's

De Stichting dr. P.J. Cools msc, organisator van de jaarlijkse boekenmarkt 'Boeken rond het Paleis', geeft elk jaar een boekje uit dat op een of andere manier iets te maken heeft met... boeken. Voor de editie-2011 nam ik het op me om een fotoboekje samen te stellen over lezende mensen. Na een oproep in het Brabants Dagblad en de Tilburgse Koerier kwamen 126 foto's binnen, van verbleekte foto's uit oude familiealbums tot digitale kiekjes die speciaal gemaakt werden met het oog op de oproep.

Niet alleen de hoge respons verraste me, ook de variatie in wat er ingezonden werd. Zo noteerde ik onder anderen twee kinderboekenschrijvers, diverse neplezers, drie in slaap gevallen lezers, vijftien krantelezers, een 'naar Rembrandt' geportretteerde lezeres en één Sinterklaas. De oudste foto dateerde van ca. 1865, de jongste van april 2011. Ook de locaties waren gevarieerd - zelfs in een oude militaire jeep wordt blijkens één van de inzendingen wel eens gelezen.

Van de 126 foto's selecteerde ik er 83 voor het boekje dat in augustus j.l. uitkwam onder de titel 'Lezen altijd overal'. Hoewel een deel ervan niet in Tilburg is gemaakt, is toch besloten om alle 83 foto's op te nemen in Het Geheugen van Tilburg - inclusief de bijschriften die hieronder te vinden zijn.

Vrouwen

Nog één opmerking is hier op zijn plaats. Het zal misschien opvallen dat er meer vrouwen dan mannen op de leesfoto's voorkomen. Toch hoeft dat niet te verbazen: vrouwen lezen nu eenmaal meer dan mannen. Wat me wèl verraste, was dat zich onder die vrouwen ook Francis Cools bevond, de jongste zus van Piet Cools - inderdaad de pater naar wie de eerder genoemde stichting is genoemd.

Francis (ook wel: Zus) Cools was de echtgenote van de Tilburgse journalist Gerard van den Brekel. Op één van de ingezonden foto's leest ze haar zoontjes voor. Met zeven kinderen schoot er weinig tijd over om zelf te lezen. 'Ik hield van mijn moeder als ik ze ontspannen zag zitten met 'n boek op haar schoot', schreef haar dochter Anne-Marie van de Sande-van den Brekel. 'Ik wist dan dat ze even uit de zorg voor haar kinderen was ontsnapt en in een andere wereld vertoefde'.

Tenslotte: het zou natuurlijk kunnen zijn dat er onder de lezers mensen zijn die in hun eigen familie-album op zoek gaan naar foto's waarop lezende familieleden staan. Het zou dan nog mooier zijn als ze zich geroepen voelen Het Geheugen van Tilburg ook op dit punt aan te vullen met hùn leesfoto's.

Joep Eijkens

Fotobijschriften

NB De bijschriften zijn ontleend aan gegevens van de inzenders. Naam inzender tussen haakjes. Naam met * betekent: heeft - voorzover duidelijk- zelf de foto gemaakt. De foto's 1, 13, 14, 56 en 74 zijn afkomstig uit het Regionaal Archief Tilburg.

1 Fabrikant A. A. (‘Gust’) Janssen. Tilburg, ca. 1865. Fotograaf K.C. Festge. (Ronald Peeters).

2 Lynn Lippens. De Efteling, 2011. (Jan Kwantes).

3. Piet Broos leest zijn kinderen voor uit eigen werk. Weert, 1956. (Pieternel Broos).

4. Claudia (l) en Carolina Rodrigues. Lissabon 2011. (Annemarie Bolsius*).

5 Jan van Unnik en zijn eerste achterkleinkind Daan Brijs. Baarle-Hertog, 2010. (Geert van Unnik*).

6 Bart van der Velden leest zijn kleindochters Imre en Roos voor. Alphen, 2011. (Yvonne van der Velden*).

7. 'Tante Fransje leest voor op mijn feestje'. Enschede, 2008. (F. Fischer-van de Ven).

8. 'Mijn moeder bij het voorlezen vóór 't slapengaan'. Tilburg, ca. 1958. ( Anne-Marie van de Sande-van den Brekel).

9 - Sinterklaas leest voor in de bieb op het Koningsplein. Tilburg, 1995. (Henny van Heijst-Donkers*).

10 - Ex-Sint Willem van Heijst leest zijn kleindochter Roos voor. Tilburg, 2004. (Henny van Heijst-Donkers*).

11. 'Oom en tante lezen mij voor tijdens het oppassen'. Hilvarenbeek, 1963. (Ine Kanters).

12. Een brief van heeroom uit Nederlands-Indië. Oisterwijk, ca. 1933/4. (Helène van Kempen-Groenland).

13 Kapelaan J.J.L.J. Tervooren, Tilburg ca 1909-15. (Ronald Peeters).

14 - Kapelaan Damen leest in de tuin van het Cenakel. Tilburg 1951. ( Mieke-Nelie van der Heijden).

15 - Diana Vlemmix. Tilburg, 1994. ( Marg Vlemmix-Geux).

16 'Toni kan ook al heel goed lezen'. Berkel-Enschot, 2010. (Marie-Thérèse Rijkers - de Kok).

17 - Niek en Fedde Kruijzen 'lezen' plaatjes. Tilburg, 2011. (Tjeu Postelmans*).

18 - Bas ter Meulen. Berkel-Enschot, 1978. (Joop ter Meulen*).

19. Lezende jongen op Kruikenmarkt. Tilburg, 1979. (Toos Andriessen).

20. 'M'n kleinzoon Nick Gijsemans heeft oma's leesbril opgezet'. Alphen, 1997. (Ria Meeuwsen-Segers*).

21. 'Roos geniet van sprookjesboek bij opa en oma'. Alphen, 2011. (Yvonne van der Velden*).

22 'Kleinzoon Nick Verhoekx op z'n vaste leesplekje'. Tilburg, 2005. (Lenie Cuijpers*).

23. Dick Hehemann met een boek in de schaduw. Arizona, VS, 2007. (Ans Hehemann - van den Elsen).

24. Anoniem. Jaar en plaats onbekend. (Jeroen Ketelaars).

25. 'Mijn vader leest. Een foto van m'n moeder'. Eindhoven, 1954. (Hermy van der Steeg).

26 - J. C. Hoendervangers, hoeden- en pettenwinkelier in ruste. Tilburg, ca. 1936. (Jacques Hoendervangers).

27 - Schoenmaker en winkelier Jan Populiers. Tilburg, ca 1947. (Martin Populiers).

28 - Jan van Oers. Korvelplein 18,Tilburg, ca. 1960. (Marius Hultermans).

29 - Eefje en haar moeder Alice Grob. Tilburg, 1977. (Alice Grob).

30. Fréderique en Florine Schoormans. 'Jong geleerd, oud gedaan?' Tilburg 2011. (Opa en oma Schoormans).

31 - Jan Kwantes. Tilburg, 2011. (Jan Kwantes).

32 - John La Haye aan de Piushaven. Tilburg, 1998. (John La Haye).

33 - Johan Verboord, 'net geslaagd als elektrotechnisch ingenieur!' Tilburg, ca 1986. (Anneke Doppen*).

34 - Bas ter Meulen, Den Haag, 2005. (Joop ter Meulen*).

35 Anoniem. Plaats en jaar onbekend. (Jeroen Ketelaars).

36. Anoniem. Plaats en jaar onbekend. (Jeroen Ketelaars).

37 Toon en Tonia van den Bersselaar-van Drunen. Udenhout, 1931/2. (Kees van den Bersselaar).

38 'Lekker krantje lezen op station Tilburg'. Voorjaar 2011. (Sjef Philipsen*).

39 'Oma gefotografeerd door opa tijdens hun verlovingstijd'. Barneveld, ca. 1928. (Willem van der Kuijlen).

40 'Opa gefotografeerd door oma tijdens hun verlovingstijd'. Barneveld, ca. 1928. (Willem van der Kuijlen).

41 - Ten huize van de familie Te Winkel-Schmelling. Barneveld, ca. 1928 (Willem van der Kuijlen).

42 - Sjaak van den Elsen. Tilburg, 1965. (Inez Tuerlings-van den Elsen).

43 Vader leest, Kees leest. Biest-Houtakker, 1961. (M. van den Heuvel).

44 - Ans Groenland. Berkel-Enschot, 2009. (Iris Groenland*).

45 '6-2-55 in de keuken. Diepenstraat 101'. Tilburg, 1955. (J. Moeskops-Hamers).

46. 'Mevrouw v.d. Kraan, een nicht van mijn moeder'. Rotterdam, midden jaren twintig. (Marian Versteden-Hulsenboom).

.

47 - Het gezin Van Lit-van Royen. Tilburg, 1947. Fotobureau L.E.N. (Puck van Lit).

48 - Rina Schepens, 1953. (Rina van Bergen-Schepens).

49 - Marga Geux, Mariaschool Heikestraat. Tilburg, 1959. (Marg Vlemmix-Geux).

50 'Marian Hulsenboom, 6 jaar. St. Annaschool. Ringbaan Zuid'. Tilburg, 1955. (Marian Versteden-Hulsenboom).

51 Riet (r) en Francis (Zus) Cools. Tilburg, ca. 1932. (Anne-Marie van de Sande-van den Brekel).

52. Met deze foto van Daan Leermakers won Inge Cruijssen een fotowedstrijd. Goirle, 1982. (Til Leermakers-Cruijssen).

53. Erna Kunst, gefotografeerd ter voorbereiding van een schilderij. Prinsenbeek, 2005. (Lia Luyben*).

54. 'Communicantje Frank Staps en opa Eduard Leenhouwers lezen samen in het communie-album'. Tilburg 1961. (Henny Staps).

55. 'Mijn Eerste Heilige Communie'. Tilburg, 1965. (Anita Oprinsen-van Iersel).

56 - In de R.K. Openbare Leeszaal. Tilburg, vermoedelijk ca. 1913. (Ronald Peeters).

57 - Leesuurtje bij de familie Villevoye. Tilburg, 1961. (Cathy Villevoye-Silk).

58. Met het hele gezin lekker lezen in het pretpark. De Haan, 2008. (Joep Vingerhoets).

59 - Jasper Mikkers, Chris Ketelaars, Cees van Raak en Frank van den Nieuwenhuijzen (v.l.n.r.). Rouen, 2011. (Jasper Mikkers).

60 'Lekker relaxen in het zonnetje met mijn lieve ouders'. Goirle, 2000. (Annemieke Poirters-Embrechts).

61 - Maij, José en Jos (v.l.n.r.) Naaijkens thuis. Tilburg, begin jaren vijftig. (Jos Naaijkens).

62 - Kinderen Van den Elsen. Tilburg, 1959. (Inez Tuerlings-van den Elsen).

63 - Vakantiefoto van Joep Vingerhoets en z'n dochtertje Imke. Roetgen, 2009. (Joep Vingerhoets).

64. 'Ik lees het menu in een restaurant tijdens mijn eerste buitenlandse reis'. Kaprun, 1965. (Greet van Hassel).

65 - Annie Jonkergouw. Tilburg, 1983. (Willem Jonkergouw*).

66 - Joris Jonkergouw. Tilburg, 1983. (Willem Jonkergouw*).

67. 'Ik was wat trots dat ik kon lezen'. Cadzand-Bad, 1967. (Bénédicte Enneking).

68 - Vrouw lezend in de Jardin du Luxembourg. Parijs, 2004. (Joop ter Meulen*).

69 - Moeder Vromans op vakantie in voormalig Joegoslavië, jaren tachtig. (Leni Jacobs-Vromans).

70 - Rina van Bergen-Schepens aan het Lago d'Orta, 2007. (Rina van Bergen-Schepens).

71. Onbekende lezeres langs de Dordogne. La Roque-Gageac, 2005. (Karel de Beer).

72 'M'n vader Frans van Beneden, een tevreden mens'. Goirle, jaren zestig. (Corrie Lambregts-van Beneden).

73 Annemie van Riel leest onverstoorbaar verder. Foto 2007. (Raymund van Riel).

74 - Van Rooij (l) en Jo Klis in café Rutten op Korvel. Tilburg, 1958. (Mieke-Nelie van der Heijden).

75 'Mijn vader Cees Hoofs tijdens zijn militaire diensttijd in 1957'. ( Monique Hoofs).

76 'Lezen aan de Turkse Riviera, 19 april 2011'. (René de Regt*).

77 'Mijn vader Theo Cammann, even rustig met een sigaretje'. Düsseldorf, 1938. (Trudi Kusters-Cammann.

78 'Mijn moeder Netty Timmermans-van Iersel'. Tilburg, 1961. (Peter Timmermans*)

79 Nancy Kalkhuis. Station 's-Hertogenbosch, 2011. (Nancy Kalkhuis)

80 Lezen bij het kampvuur in Den Dungen, 2011. (Nancy Kalkhuis).

81 Nooit meer slapen van W.F. Hermans, zware kost voor een 14-jarige. Tilburg, 1991.(Ellie Gerbranda).

82. 'Moeder slapend betrapt door vader'. Oisterwijk, jaren dertig. (Helène van Kempen-Groenland).

83. Lida Bos. 'Dit is Cocky, collega/vriendin, lezend in de hangmat en nee, het is niet geënsceneerd. Ze had niet in de gaten dat ik de foto nam'. Excideuil, 2010.