Nogmaals: de synagoge

  • Datering van de gebeurtenis: 1874 tot nu

Een paar weken geleden plaatste ik een stukje op deze site over de synagoge aan de Willem II-straat. Ik heb me daarin toen voornamelijk beperkt tot de bouw van de synagoge in 1873/74 resp. tot het bijzondere exterieur, wat de synagoge alléén al tot een monument maakt.

Twee reacties nopen me evenwel tot een klein vervolg. Eén vraag betreft het interieur, de andere gaat over de geschiedenis als synagoge.

Om te beginnen met het interieur: ik ben zelf (ook) nooit binnen geweest en weet ook niet of dat mogelijk is. Misschien met monumentendag? Ik heb op BeeldOnline al wel twee tekeningen gevonden die hiernaast onder afbeeldingen zijn te zien. Dus, als het mogelijk is, zou ik de kans voor een bezoek maar te baat nemen!

Wat betreft de "geschiedenis-vraag" ben ik (ook) te rade gegaan bij het Regionaal Archief. Er is daar uigebreide achtergrondinformatie aanwezig, waaraan ik (mede) het hiernavolgende (in het kort) ontleen.

De synagoge is tot 1940 als zodanig in gebruik geweest. Tijdens WO II werd de inventaris grotendeels vernield. Veel kostbaarheden konden vooraf evenwel in veiligheid worden gebracht. Na de oorlog werd het eerst nog als opslagplaats annex gymnastiekzaal gebruikt, alvorens het in 1949 weer werd teruggegeven aan de Orhodox-Joodse gemeenschap.

Het gebouw was toen 75 jaar oud. Daarna fungeerde het opnieuw tot 1976 als synagoge. Van voor de oorlog (in 1939) 259 in Tilburg wonende joden (inclusief uit Duitsland gevluchte joden) was het aantal na de oorlog gedaald tot 50 à 60 personen. Van 130 Tilburgse joden staat vast dat zij de oorlog niet hebben overleefd.

In 1976 kreeg het gebouw de bestemming "sociale en culturele doeleinden", waarna het in 1998 weer werd overgedragen aan de Liberaal Joodse Gemeente Brabant voor gebruik als gebedshuis.

Tot zover de beknopte geschiedenis van de synagoge vanaf het begin in 1874 tot nu toe.

Louis Sparidans, Grave

Media