Antoon

  • Geboortedatum: 26-06-1895
  • Sterfdatum: 16-03-1984

Wat nu, und Jetz

Het is zomer 1907 en laten u getuigen zijn van een gebeurtenis die levensbepaald zou zijn in het leven van Antoon.

De leergierige Antoon heeft tot en met de vijfde klas aangetoond een vlijtige leerling te zijn. Kort na zijn twaalfde verjaardag mag hij met zijn vader mee naar Duitsland. De dagen vooraf kan hij niet slapen, "helemaal naar Duitsland met zijn vader op de fiets". Hij verteld het zijn zussen en broers meerdere keren. De jongeren waren jaloers en die ouder waren dan Antoon wisten meer, maar vertelden niets. De fiets werd op de grote dag nog eens nagekeken en met een tas vol brood en twee flessen koude thee vertrok vader en zoon. Gelukkig was de bagagedrager voorzien van een pa's jas waarop Antoon redelijk comfortabel zat. Regelmatig werd er gestopt. De eerste dag kwamen ze tot Limburg en overnachtten hier op een boerderij. De volgende dag passeerden ze de Duitse grens en bereikten zij zelfs hun einddoel. Die avond zaten zij gezellig bij elkaar aan een rijke maaltijd. De volgende ochtend, na in de ogen van Antoon overvloedig ontbijt, ging de boer met zijn vader en Antoon naar het veld om te oogsten. Op enig moment werd het werk te zwaar voor de jonge Antoon en viel hij in slaap achter een korenschoof. Verkwikt werd hij na enkele uurtjes wakker, en ging op zoek naar zijn vader, die nergens te vinden was. Antoon wist op dat moment nog niet dat hij vertrokken was richting Nederland. Antoon bleef moederziel alleen achter bij de boerfamilie in Duitsland. In eerste instantie drong de ernst niet tot hem door. Maar na verloop van tijd begon hij te begrijpen dat het onomkeerbaar was. Hij was "uitgeleend" aan de boer voor kost en inwoning. Thuis in Uden was dat één eter minder in de moeilijke jaren voor de Eerste Wereld Oorlog.

Antoon overwoog weg te lopen, maar hij kwam tot de conclusie dat het een heel eind lopen was. Dan speelde de taal een rol in zijn beslissing, hij kon zich op dat moment moeilijk verstaanbaar maken. Van meer gewicht dan twee voorgaande redenen, was de angst om zijn vader. Hoe zou die reageren als hij plotseling thuis zou komen ? Na verloop van tijd sleet de heimwee en leerde hij een aardig woordje Duits, het was overigens een dialect, maar hij kon zich uitstekend redden. Hij leerde hier niet alleen het boerenvak, maar tevens het bouwvak. Hij leerde metselen, timmeren en stukadoren. Niet beseffend dat deze waardigheden later prima van pas zouden komen. De oproep van militaire dienst noodzaakte de vader om Antoon weer naar Nederland te halen.

Zijn afscheid van de boerenfamilie was ontroerend, zijn vader gunde hij op dat moment geen goed woord. Hij begreep dat hij mee moest naar Nederland moest. Zijn verblijf in het buitenland was niet doorgegeven bij de burgerlijke stand, dus had de hij de "uitnodiging" voor de loting ontvangen. Hij werd ingeloot en "mocht" in militaire dienst. Wij zitten inmiddels in het jaar 1913 als Antoon de "poeties"ombond en zijn militaire zakboek in ontvangst nam. Zijn militaire diensttijd werd iets langer dan gepland, namelijk in 1918 ging hij pas met groot verlof. De Eerste Wereld Oorlog was achter de rug, dus konden de militairen terug naar hun burgerlijk bestaan. Voor Antoon een nieuwe start, hij kwam niet in het boerenbedrijf terecht, maar in "de bouw" en wel bij een oom van zijn vrouw in Tilburg.

In deze plaats overlijdt hij op de gezegende leeftijd van negenentachtig jaar. Altijd pro-Duits gebleven en als het kon ging hij op de fiets naar Uden, speciaal voor zijn moeder en broers en zusters, later heeft hij het met zijn vader bijgelegd. Op oudere leeftijd begreep hij de noodzaak van de stap die zijn vader in 1907 genomen had.

Rien van der Heijden
2007

Met dank aan
Familie van Antoon

Bijlagen:
Foto 1: Antoon met broers in Uden dertiger jaren
Foto 2: Antoon in de bouw (links op de foto)

Media