Montessori (2)

• Datering van de foto: 1929 - heden
• Wie staan erop: School-leerlingen-echtpaar Smulders

De Tilburger Frans Smulders, geboren in 1944, zag in 1966 zijn kans schoon om vervroegd uit militaire dienst te komen. Als onderwijzer kon dat en in de Elzenstraat zocht men een mannelijk leerkracht omdat er ook langzamerhand een paar jongens waren doorgestroomd naar de hogere klassen van de Montessori lagere school. Daar gestart als onderwijzer in 1967 kreeg hij al in 1969 als schoolhoofd de leiding. Gezien het soort onderwijs was er steeds intensief contact nodig met de Montessori kleuterschool, waar hij ook zijn vrouw leerde kennen.
Op die kleuterschool nam eveneens een ‘leek' de leiding over van de zusters J.M.J. in 1969. Weer later in 1985, volgde de wettelijke integratie van het kleuter- en lager onderwijs tot basisonderwijs. Van deze Montessori basisschool aan de Elzenstraat werd Frans Smulders directeur.

De ontwikkeling van de school ging hard. Met 154 leerlingen in het lager onderwijs in 1951; 300 in 1985 met de acht klassen naar 480 leerlingen in 2005. Hieraan vooraf ging nog wel de fusie met de naastgelegen Angelaschool in 1996.
De 480 leerlingen in 2005 waren verdeeld over 19 verschillende groepen, dus met een groepsgrootte van rond de 25 leerlingen.

Na deze feiten wat wetenswaardigheden van de leerlingen over hun school.
- Als je in de zesde klas zat, mocht je met koffie en thee rond gaan voor de zusters, de juffen en meneren.
En wist u dat:
- We op het schoolverlaterskamp een vossenjacht hielden, en je naar de vos moest roepen: ‘Loop naar de maan', en hij antwoordde dan: ‘Ik fietst liever!'
- Pater Pim de heilige mis deed in de klas en wij bij de deur klaarstonden om hem te vragen om misdienaar te zijn.
- Dat meneer Niek een badge op zijn trui droeg met de tekst: 'Vier maanden niet zeuren s.v.p.'.
- Dat meneer Hans een zelfgebouwde eierenbroedmachine in de klas had ?
- Dat juffrouw Mieke ooit de suikerstrooier boven iemands hoofd leegschudde?

En van oud-leerkracht, Jan v.d. Wiel.
- Mis met Pater Pim. De catecheselessen werden deels door onszelf en deels door Pater Pim verzorgd. Voor de leerlingen was dit een feest want pater Pim kon inspirerend vertellen. Enkele keren per jaar werd er in je eigen klaslokaal een eucharistiedienst gehouden. De school beschikte over miskleren en alle overige benodigdheden. Wie in de agenda van Pim kon kijken wist dat de man alle dagen een overvol werkrooster had. Dan zat je met de klas te wachten en ging de dienst niet door. Zo ook op een woensdagmorgen, alles was piekfijn klaargezet maar Pim kwam niet opdagen. Ik ging vragen of er misschien een telefonische afmelding was gekomen. Toen ik de klas weer in kwam zat iedereen braaf en stil te wachten. De misattributen konden weer in het koffertje terug en ik vroeg de leerlingen weer aan het werk te gaan.
Er klopte iets niet. Ik was beland in een klas vol komedianten, die met blikken van verstandhouding zogenaamd aan het werk waren. Dat ging zo vijf minuten door, dan klonk er schijnbaar vanuit het niets een holle stem: ‘Hé van de Wiel, heb je niks beters te doen?' De kinderen sloegen dubbel van het lachen. Uit de lage kast kwam Pim gekropen, hij had zich achter de schuifdeuren verstopt gehouden. Ik stond mooi voor gek.
Tien minuten later hielden we een eucharistiedienst. Serieus en devoot. Zo gemakkelijk konden de kinderen zich aanpassen.
- Afscheidsgedicht. Een opdracht in groep acht vroeg nogal wat creativiteit van de leerlingen, namelijk' Maak een afscheidsgedicht voor deze school'. Een van de belhamels was opgelucht het basisonderwijs te kunnen verlaten:
Dames, Heren, Jongens en Meisjes
Vandaag ben ik weg
Voor jullie pech
Voor mij geluk,
Mijn dag kan niet meer stuk.
Ik dank alle jufs en meneren
Dat ik bij jullie kon leren.
Ik ging door dalen en meren
Toch zal ik nooit goed kunnen leren.

Door zijn unieke onderwijs, trok de Montessorischool ook altijd enkele leerlingen uit de omliggende dorpen. Een traditionele parochieschool was het nooit. De helft van de leerlingen kwam van binnen de Ringbanen en de overige Tilburgers van daarbuiten.

Frans Smulders nam in 2006 afscheid van zijn Montessorischool.

Foto 1: Elzenstraat bezien vanaf de Noordhoekring in 1980.
Links de Montessorischool en daarachter het voormalige Ursulinenklooster.
RAT 018107.

Foto 2: Kinderen met schort, bezig met hun opdracht in de vijftiger jaren.

Foto 3: De heer en mevrouw Smulders in het gemeentehuis tijdens de open monumentendag, september 2007.
Foto: Jan Stadt