- Datering van de gebeurtenis: Vijftiger tot Zeventiger jaren
"Even" wat anders dan hij gewend was
Dit is een bijdrage in de serie over de textiel, waarbij wij getracht hebben de reeds beschreven verhalen te mijden; wij laten in deze bijdrage Ad van Rijen aan het woord. En we maken kennis met een specifiek textielproduct.
Tijdens zijn AaBe periode leert Ad tijdens het "vrij dansen" bij de Postelse Hoef zijn Henny kennen. Hij is dan inmiddels drieëntwintig en zij zeventien. Twee jaar later trouwt het stel. Er zit niets anders op dan in te trekken bij de ouders van Henny. Hier werd hun eerste dochter geboren. De schoon(ouders) waren zo aan de kleine meid gehecht, dat ze op de verhuisdag "een blokje om gingen"; het afscheid viel hen te zwaar. Een huis kon je in deze tijd vergeten. "Er waren nog vele wachtenden voor U". Uiteindelijk komen ze in de Daendelsstraat terecht. Dit ging niet eenvoudig. Via een vriendin, de dochter van de bakker die in de wijk werkte, waren zij te weten gekomen dat er een huisje leeg kwam. Hennie er op af; zij konden hiervoor eventueel in aanmerking komen omdat het stel inmiddels een dochter had van 16 maanden. Ad en Henny vertellen nog het volgende: "Er waren meer kapers op de kust, maar als we fl. 250,-- zwart betaalden, zou de eigenaresse wel over haar hart strijken en de woning aan ons gunnen. De huur was fl. 15,-- per week, maar werd even opgeschroefd naar fl. 22,50. Maar wij wilden wel. Toen was er nog geen geiser; die kwam pas later. Ook hadden we nog een kolenkachel, een WC met een diep gat en een verzamelput voor het riool waarvan de deksel in het schuurtje lag. Om de kinderen te wassen moest nog een ketel water worden gekookt. Met de elleboog werd gevoeld of het water (na toevoeging van voldoende koud water) op temperatuur was. Er waren drie slaapkamers en een open zolder met een planken vloer. Het dakschot was van planken met daarop rechtstreeks de dakpannen. Isolatie kenden ze toen nog niet en dit was te merken aan de ijsbloemen op de ramen en het ijs op de dekens".
We zitten dan begin 1969 en in augustus 1969 verliet Ad de AaBe fabrieken. Het echtpaar haalt nog een bijzonder feit aan: "Na het vervangen van de kolenkachel, bij de komst van het aardgas, verbruikten we ruim 3500 m3 gas. In ons volgende huis nog geen derde deel daarvan. Hierbij moet aangetekend worden dat we toen centrale verwarming door heel het huis hadden en vroeger één gaskachel, zoals gebruikelijk alleen in de huiskamer".
We gaan even terug naar augustus 1969. Goede raad is duur en het echtpaar wilde hun inkomsten wat opschroeven. De broer van Ad werkte "bij het spoor", het bekende "Atelier". Ad ging hier ook werken als werkplaatsassistent op de afdeling "wieldraaierij". Dit was één van de strengste afdelingen. Ad vertelt het als volgt: "Intern heette de wieldraaierij "de gevangenis". Mijn taak was het ontvetten van de wielen. Deze kwamen ingevet binnen bij ons. Met warm water en mustieksoda moesten ze dan ontvet worden alvorens ze bewerkt konden worden. Ik heb in de wielenbouw wielbanden omgelegd. Het was vuil en zwaar werk en het was aanpoten en goed opletten. De onderlinge verstandhouding was goed en er was op tijd een geintje mogelijk; ik heb er veel gelachen. Dit alles moet wel in het juiste perspectief geplaatst worden. In de textiel waren ontslagen aan de orde van de dag. Het krijgen of houden van een baan in en rond Tilburg
( zeker in de textiel) was een kwestie van geluk. Begin zeventiger jaren vielen er zelfs ontslagen in meer branches. Bij "het Spoor" zaten wij destijds nog niet zo slecht".
In ons volgend verhaal volgen wij Ad en Henny op hun verdere levensweg.
Dit verhaal werd opgenomen tijdens een reünie van oud-textielarbeiders in de Openbare Bibliotheek Tilburg. Deze reünie werd georganiseerd door de Tilburger Frans Kense, die het boek ‘Tilburg Wolstad’ uitbracht in februari 2007.
Met dank aan: Ad en Henny van Rijen
Bijlage 1: Werkplaats van het spoor
Bijlage 2: Wieldraaierij anno zestiger jaren
Bijlage 3: "Vakmanschap"is meesterschap
(slogan in de begin zeventiger jaren van Grolsch)
Bijlage 4: Draaibank, die destijds gebruikt werd
